Taalproblemen

Behandeling van Spraak- en Taalstoornissen bij Kinderen en Volwassenen

Vertraagde Spraak- en taalontwikkeling

Men spreekt van een vertraagde spraak- en taalontwikkeling wanneer het jonge kind in zijn spraak en taal duidelijk achterblijft bij leeftijdgenootjes.

Het kind spreekt:
• (nog) niet of opvallend minder;
• in onvolledige, kromme zinnen
• het spreken is minder goed verstaanbaar
• soms begrijpt het kind niet goed wat er gezegd wordt.

patiënt. Een vertraagde spraak- en taalontwikkeling kan samenhangen met andere stoornissen zoals slechthorendheid of een algehele achterstand. Maar het komt ook voor dat het kind slecht spreekt zonder dat er een duidelijke redenen voor wordt gevonden.

Een vertraging in de spraak- en taalontwikkeling geeft problemen:
• het kind wordt door de omgeving niet begrepen.
• het kan zich niet goed uiten
• het kan tot gedragsproblemen leiden: het kind wordt opstandig en driftig als het niet begrepen wordt of het gaat zich juist steeds meer terugtrekken. Ook het leren op school kan moeizamer verlopen.

Wat doet de logopedist

De logopedist onderzoekt uitgebreid de taal en de spraak van het kind. Daarbij wordt o.a. gebruik gemaakt van gestandaardiseerde testen (Schlichting taaltesten, Peabody, CELF, CELF preschool ed.)
Hierbij het het nodig zijn dat er nader onderzoek plaats vindt en eventueel behandeling door een kinderarts, kno-arts of Audiologisch centrum. De logopedische behandeling is indirect en/of direct. Bij een indirecte therapie instrueert en begeleidt de logopedist de ouders of verzorgers, ten aanzien van het stimuleren van de spraak en taal van hun kind zowel het stimuleren van begrippen als het spreken.

Bij de directe logopedische behandeling staat de wisselwerking tussen kind en logopedist centraal. De logopedist traint de basisvoorwaarden voor communicatie waaronder beurtnemen, traint het taalbegrip en de expressie en verbetert het luistergedrag; er wordt gewerkt aan de woordenschat, de zinsbouw en de uitspraak. Bij kinderen die nog niet of nauwelijks spreken krijgen de voorwaarden om tot spreken te komen aandacht: het gebruiken van taal voor een bepaald doel, het imiteren van een ander, het oogcontact , het nemen van beurten.

De ouders of verzorgers worden zoveel mogelijk bij de behandeling betrokken. In de therapie wordt rekening gehouden met de totale ontwikkeling van het kind, de eventuele bijkomende problemen en de mogelijkheden in de omgeving van het kind. Het resultaat van de behandeling hangt onder andere af van de oorzaak van de vertraagde ontwikkeling. In het algemeen geldt dat een vertraagde spraak- en taalontwikkeling goed te behandelen is, zeker als de problemen al op jonge leeftijd onderkend worden. Al voor hun tweede jaar kunnen kinderen bij de logopedist terecht. Het onderzoek en de behandeling van een vertraagde spraak- en taalontwikkeling worden vergoed door de ziektekostenverzekeraars, na verwijzing door huisarts of medisch specialist of via Directe Toegankelijkheid Logopedie (D.T.L.). Afhankelijk van uw zorgverzekeraar kan u rechtstreeks terecht, zonder machtiging, bij ons. Kijk hiervoor uw polis na van uw zorgverzekeraar. https://www.kindentaal.nl/

Meertaligheid bij kinderen?

Men spreekt van twee- of meertaligheid wanneer kinderen tijdens hun ontwikkeling in aanraking komen met meer dan één taal. Het gaat hierbij om kinderen van ouders met verschillende moedertalen, die vanaf de geboorte tweetalig worden opgevoed. Daarnaast gaat het om kinderen van anderstalige ouders die thuis hun moedertaal leren en in kindercentra of op school het Nederlands als tweede taal.

Meertalige kinderen kunnen een spraak- en taalachterstand hebben in het Nederlands. Wanneer er een stoornis of achterstand is in de eerste taal, zal ook de tweede taalontwikkeling verstoord verlopen. Tengevolge van een wisselend, gebrekkig of onvoldoende taalaanbod in een bepaalde taal is de meertalige ontwikkeling soms een moeilijk proces. Een taalachterstand resulteert vaak in een leerachterstand waardoor de schoolcarrière van deze kinderen gevaar loopt. Immers alle lessen worden aangeboden in taal.

Ook de uitspraak kan problemen geven, waardoor een kind moeilijk verstaanbaar is voor anderen. Dit kan resulteren in angst om te spreken en sociale isolatie. Maar ook het lees- en schrijfproces kan hierdoor problemen geven.

Vroegtijdige onderkenning van de taalproblemen in de voor- en vroegschoolse periode en begeleiding van de kinderen en hun ouders, bevordert de taalontwikkeling en verbetert de kansen van deze kinderen.

Spraak- en taalstoornissen bij volwassenen: Afasie

Wat is afasie?

Ieder mens gebruikt taal. Praten, het vinden van de juiste woorden, begrijpen, lezen, schrijven en gebaren maken zijn onderdelen van ons taalgebruik. Wanneer als gevolg van hersenletsel een of meer onderdelen van het taalgebruik niet meer goed functioneren, noemt men dat afasie. Afasie, A (= niet) fasie (= spreken) betekent dus dat iemand niet meer kan zeggen wat hij wil. Hij kan de taal minder goed gebruiken dan voorheen.

Wat doet de logopedist?
Over het algemeen zal de logopedist beginnen met het doen van een taalonderzoek (o.a. CAT). Hierbij wordt gekeken welke taalmodaliteiten (spreken, begrijpen, lezen en schrijven) gestoord zijn en wat er nog wel goed functioneert. Op basis van de resultaten van het onderzoek stelt de logopedist een logopedische diagnose op en een behandelingsplan. Het is gebruikelijk dat de logopedist de resultaten van het onderzoek en het voorgestelde behandelingsplan met de patiënt en zijn partner bespreekt. Daarnaast geeft hij adviezen om de communicatie tussen de afaticus en zijn omgeving zo optimaal mogelijk te laten functioneren.
De behandeling wordt stap voor stap opgebouwd. Er wordt geprobeerd telkens weer een `stukje taal` terug te krijgen. Helaas herstelt een afasie haast nooit helemaal. Mocht u nog meer informatie over dit onderwerp willen lezen, kijk dan eens op https://www.hersenletsel.nl/ of 
https://afasie.net/

Dementie

Dementie wordt veroorzaakt door een stoornis in de hersenen. De oorzaak is in de meeste gevallen de ziekte van Alzheimer. Kenmerkend voor dementie is de geheugenstoornis. Daarnaast treden er andere stoornissen op, afhankelijk van de oorzaak van de dementie. Taal- en/of spraakstoornissen kunnen bij alle vormen van dementie voorkomen.

Bij een taalstoornis kan iemand zijn gedachten niet meer omzetten in woorden, zinnen en een verhaal; er kunnen problemen zijn met het begrijpen van gesproken en geschreven taal. Een spraakstoornis betreft alleen de spraak: woorden en zinnen worden niet goed of niet duidelijk uitgesproken.
De oorzaak van de dementie bepaalt hoe en waar de hersenen getroffen worden, en daarmee welke taal- of spraakstoornissen optreden. Bij de ziekte van Alzheimer zijn er taalproblemen, aanvankelijk vooral woordvindingsproblemen. Met het erger worden van de ziekte krijgt de patiënt steeds meer moeite om duidelijk te maken wat hij bedoelt en om anderen te begrijpen.

Progressieve semantische dementie vormt een aparte categorie. Bij deze vorm van dementie zijn taalproblemen de eerste signalen van de dementie. De ziekte kent een progressief verloop en is niet te genezen.

De ziekte van Alzheimer en andere soorten dementie kunnen nog niet genezen worden. Wel kunnen patiënten met een bepaalde vormen van dementie baat hebben bij medicijnen om het proces te vertragen. Het is dus belangrijk om zo snel mogelijk de juiste diagnose te stellen; deze is bepalend voor de inhoud en het resultaat van de behandeling. Voor meer informatie, zie https://www.hersenstichting.nl/en http://www.alzheimer-ned.nl/

Wat doet de logopedist?

De logopedist neemt een -taal en spraakonderzoek af. De resultaten kunnen bijdragen aan het stellen van de juiste diagnose. In de behandeling zal alles er op gericht zijn om de communicatie tussen patiënt en omgeving zo goed mogelijk te laten verlopen. Het merendeel van de verzorgers en partners geeft namelijk aan al vanaf het begin van de ziekte problemen te ondervinden bij de communicatie met de  dementiepatiënt. Voorlichting en begeleiding zijn dan zeer belangrijk. De logopedist kan de patiënt trainen om op een andere manier te spreken of taal te gebruiken, bijvoorbeeld met behulp van een agenda of een ‘communicatieboek’. Bij problemen in het begrijpen van taal en bij ernstiger dementie wordt de samenwerking met de partner en de omgeving nog belangrijker. Het onderzoek naar en de behandeling van taal- en spraakstoornissen bij dementie worden vergoed door de ziektekostenverzekeraars, na verwijzing door een huisarts of medisch sprecialist.